МЫЙЛА ТАДЗИ ШУАМ
КЕРКА, ВИЧКО
Важӧн комияс шуӧмаӧсь: “Сылӧн керкаыс ягын на вывлань юрӧн быдмӧ”. Либӧ — “керкаыс мыр йылын на”. Видлам туявны, кыдзи ягын быдмысь пуысь, керйысь артмӧ “керка” кыв.
Коми йӧзлӧн, мукӧд рӧдвуж йӧзлӧн моз жӧ медводдза олӧмыс кольлӧма лыс чомъясын, коръя пу увъясысь вӧчӧм шалашъясын, пемӧс куясӧн да сюмӧд палакъясӧн вевттьӧм чумъясын. Татшӧм оланінъяссӧ важ комияс нимтылӧмаӧсь ка, ко, ку (разнӧй сёрнисикасын). Тайӧ кывъясыслы ми аддзам параллельяс пӧшти став финно-угорскӧй кывйысь: удмуртъяслӧн ка, ко, марилӧн кудо, мордвалӧн куд, кудо, финнъяслӧн кота, эстонечьяслӧн кода, лопаръяслӧн гоатте, хантъяслӧн кат, хат, хот, венгръяслӧн хаз. Сідзкӧ, татшӧм примитивнӧй оланіныс (вон, чом, шалаш да с. в.) вӧлӧма нин финно-угорскӧй подув кывъя йӧзлӧн 2500-3000 во сайын.
Общепермскӧй кадӧ (1000-1500 во сайын кымын) комияс да удмуртъяс сюсьджыкӧсь лоӧмаӧсь да оланінсӧ кутӧмаӧсь нин вӧчавны керъясысь да потшъясысь. Ӧти джынйыс оланіныслӧн муын, мӧд джынйыс веркӧсас некымын судта керйысь да потшысь вӧчӧма. Уна во кольӧм бӧрын кутӧмаӧсь тэчны гырысь керйысь. Тадзи чужис кер-ка. Язьваса комияслӧн да коми-пермякъяслӧн кер-ку. Удмуртъяслӧн кер-ка. Тайӧ кывйыслӧн вежӧртасыс ясыд — “керйысь вӧчӧм оланін”. Дерт, сэкся керка вӧлі мисьтӧмджык (дзоляджык и ляпкыдик) ӧнія оланінъясысь.
Важ мортлӧн став олӧмыс вӧлі йитчӧма вӧр-вакӧд. Сылы мӧрччисны зэр и кӧдзыд, висьӧм и неминучаяс, гымчард и пӧжар. Асьсӧ уна пӧлӧс ортсыса лёк вынъясысь видзӧм могысь морт лӧсьӧдіс вич-ко. Язьваса комияслӧн да коми-пермякъяслӧн вич-ку. Древнепермскӧй кылын вӧлӧма видз-ко. Медводдза юкӧныс тайӧ кывъясыслӧн йитчӧма видз-ны глаголкӧд: видза! Видза оланныд! Видза колянныд! Сідзкӧ вичко (важ формаыс видзко) кутӧ татшӧм вежӧртас: "мортлысь ловсӧ, дзоньвидзалунсӧ видзысь, спаситысь керка".
А. Туркин.
